Jedną z konsekwencji wpisania budynku do rejestru zabytków jest objęcie go nadzorem ze strony służb konserwatorskich. Oznacza to, że wybrany obiekt jest objęty specjalną ochroną. To także szansa na uzyskanie kompleksowego wsparcia przy modernizacji takiego budynku. Z czym jeszcze wiąże się ten wpis? Jak sprawdzić rejestr zabytków?
Rejestr zabytków — plusy i minusy
Ujęcie obiektu budowlanego w rejestrze zabytków jest z pewnością bardzo ważne w kontekście zapobiegania jego zniszczeniu. Co prawda podmiot zarządzający nim rzadko może liczyć na rzetelną pomoc finansową, ale za to zyskuje on wsparcie w postaci merytorycznego nadzoru ze strony specjalistycznych organów. I tu pojawia się problem. Często bowiem okazuje się, że wpis do rejestru zabytków oznacza w praktyce… paraliż inwestycyjny, wywołany zbyt wygórowanymi zaleceniami konserwatorskimi.
Bariery ekonomiczne, bariery techniczne
Pamiętajmy, że w toku prac renowacyjnych konieczne jest zachowanie właściwej geometrii budynku, zastosowanie tradycyjnych technik budowy i remontu, a także wykorzystanie ściśle określonych materiałów. Inwestor może co prawda zdecydować się na wprowadzenie nowoczesnych rozwiązań architektonicznych, ale nie powinny one dominować nad resztą zabudowy. W praktyce zrealizowanie wszystkich zdefiniowanych w ten sposób założeń jest bardzo trudne i to nie tylko ze względu na bariery finansowe lub organizacyjne.
Wyzwania termomodernizacyjne
O tym, jak dużą skalę inwestycji trzeba przeprowadzić w modernizowanych budynkach, świadczą… ich parametry cieplne. Przykładowo wskaźnik EK (energii końcowej dostarczonej do budynku) wynosi dla nich od 300 do 700 kWh/m2. Z kolei wskaźnik EP (energii początkowej) jest z oczywistych względów nieco wyższy i wynosi od 400 do 800 kWh/m2. Należy też pamiętać o kosztach ogrzewania takiego obiektu, które mogą wynieść, 4, 5, a nawet 7 złotych za metr kwadratowy w skali miesiąca. Kwestie te są bardzo istotne, gdyż budynek nieogrzewany może szybko ulec dalszej degradacji.
Jak zmodernizować zabytek?
Co można zmodernizować w obiekcie, który uzyskał wpis do rejestru zabytków? Oto lista przykładowych inwestycji, które można, a często trzeba zrealizować:
- Termorenowacji elewacji przy użyciu tynku ciepłochronnych i (jeśli zachodzi taka potrzeba) osuszenie ścian piwnicznych i fundamentowych, izolacja stropów i poddaszy od strony wewnętrznej, i
- wprowadzenie systemu grzewczego zgodnego z aktualnymi normami emisyjności,
- zastosowanie ekranów ciepłochronnych we wnękach umieszczonych za grzejnikami,
- wymiana istniejącej stolarki okiennej z uwzględnieniem użycia termoizolacyjnych pakietów szybowych, oraz ciepłych i szczelnych konstrukcji profilowych,
- renowacja okien wraz z uszczelnieniem ich struktury,
- kompleksowa wymiana oświetlenia (na bardziej energooszczędne),
- zamontowanie systemów odpowiedzialnych za zarządzanie energię w obiekcie.Uwaga! W przypadku większości obiektów zabytkowych ich właściciel nie może zainstalować paneli fotowoltaicznych kolektorów słonecznych, gdyż mogłyby one zakłócić architektoniczną bryłę budynku. Montaż paneli możliwy jest tylko w przypadku występowania dachu płaskiego niewidocznego z poziomu parteru. Można za to zdecydować się na montaż pomp ciepła. Dzięki nim można uzyskać oszczędności w zużyciu energii końcowej na poziomie nawet 60 procent.
Gdzie można znaleźć listę obiektów zarejestrowanych jako zabytki?
O tym, jak wiele budynków jest wpisanych do rejestru obiektów zabytkowych, można dowiedzieć się z… Internetu. Co ciekawe, informacje te udostępniane są na kilka różnych sposobów. Jak sprawdzić rejestr zabytków?
- Na stronie mapy.zabytek.gov.pl znajdują się wszystkie najważniejsze informacje o obiektach wpisanych do rejestru zabytków nieruchomych i archeologicznych. Dane te przedstawione są w postaci cyfrowej mapy. Co ważne, praktycznie każdy wpis posiada odrębny link, który prowadzi do bardziej rozbudowanej bazy danych.
- Na stronie zabytek.pl można znaleźć informacje na temat obiektów znajdujących się w określonym mieście. Portal ten jest bardzo przyjazny dla początkujących użytkowników, gdyż wyróżnia się bardzo prostym interfejsem. Strona może korzystać z funkcji lokalizacji (np. w urządzeniu mobilnym), dzięki czemu może automatycznie znaleźć zabytki leżące w bliskiej okolicy.
- Na każdej stronie odpowiedniego wojewódzkiego konserwatora zabytku jest pełna lista obiektów zarówno pod ścisła ochroną konserwatorską jak również, obiektów znajdująch się tylko w ewidencji czy też na obszarze pod opieką konserwatora zabytków.
Jak widać, wpisanie budynku do rejestru zabytków to tylko pierwszy krok na drodze do jego renowacji i szeroko pojętej termomodernizacji.